Tertemiz bir bardakta bol köpüklü buz gibi bir bira düşünün bir an. Bardağın dışı terlemiş. Çok ferahlatıcı gözüküyor. Elinize bardağı aldığınızda serinliği önce avucunuzda, daha sonra da tüm vücudunuzda hissediyorsunuz. Billur bardaktan biranın rengini, yavaş yavaş tabandan yükselen karbondioksit baloncuklarını izliyorsunuz.
İlk yudumda bira ağzınıza doğru bardaktan dökülürken önce burnunuzdan, sonra da genzinizden şerbetçiotundan ve malttan gelen kokular hissediliyor. Biranın bitter tadı ve dolgunluğu ağzınızı dolduruyor. Ağzınızdaki birayı yuttuktan sonra lezzetler birkaç saniye ağzınızda kalmaya devam ediyor. Hiç şişkinlik hissetmiyorsunuz. Bira su gibi akıp gidiyor.
İşte bu sürecin keyfini bardaktan bira içmeye borçluyuz.
Öncelikle çoğu bira şişesi birayı güneş ışığından korumak için renkli olur. Bu nedenden dolayı içtiğiniz birayı göremezsiniz. Halbuki bardak biranın rengini gösterir. Biranın görsel şölenini tamamlar.
Diğer taraftan şişenin dar ağzı biranın kokusunu burundan almanızı engellerken, bardağın geniş ağzı birayı yudumlarken biraya özgü kokuları daha net algılamanızı sağlar. Aynı zamanda şişedeki karbondioksit gazı sıvı halde kalır ve birayı şişeden içtiğinizde karbondioksit midenizde gaza dönüşür ve şişkinlik hissi yaratır. Bardakta ise bira bardağa aktarıldığında karbondioksit sıvı halden gaza dönüşür ve birayı içerken şişkinlik yaratmaz.
Bununla da bitmiyor. Şişeden ağzınıza bira dökülürken akış sizin kontrolünüzde olmadığından bira ile bolca hava da yutarsınız. Ayrıca bira şişeden ağzınızın arka tarafına doğru döküldüğünden biranın tadının büyük bölümünü algılayamazsınız. Halbuki bardaktan bira ağzınızın ön tarafına dökülür ve biranın tadı tüm ağız içine dokunarak yutulur. Bu sayede biradaki lezzetleri tam anlamı ile algılarsınız. Anlayacağınız birayı bardaktan içmek şişkinlikten lezzet algısına kadar birçok açıdan önemli.
Bir de bardağın şekli konusu var. Bira hangi bardaktan içilmeli? Çoğu bira markası birasının tatsal özellikleri, köpük dinamiği gibi konuları gözeterek birasına özel bardak tasarlar. Amaç biranın verebileceği tüm lezzetleri bardağın en iyi biçimde taşımasıdır. Mesela ale maya ile yapılan aromatik biralar için ağzı hafifçe kapanan bira bardakları tercih edilir ki biranın kokuları bardağın üst tarafında toplansın ve dağılmasın. Böylece bira yudumlanırken kokular kolayca ve derli toplu olarak burnunuza iletilsin. Buğday biraları gibi sıkı ve bol köpüğü olan biralarda tercih edilen ince form aşağıdan yukarıya doğru kalınlaşırken, sonra da tekrar daralır ki bol ve sıkı köpük dik dursun, dağılmasın. Gene bira kadar köpük yaratan ikinci fermantasyonu şişede gerçekleşen Belçika biraları gibi biralarda bardakta bolca oluşacak olan köpük için ekstra hacim yaratılır ki bardak hem birayı hem de köpüğün tümünü hacmen taşıyabilsin. Lager mayadan yapılan biralarda ise bardaklar genelde düz ve uzun olurlar. Ne de olsa bu biraların tadı burundan çok ağızda hissedilir. Bu nedenden dolayı aromaları toparlamak gibi bir ihtiyaç yoktur.
Biranın tadını tam çıkartmak için anlayacağınız gibi birayı bardaktan içmek gerekiyor. Aman dikkat. Bardağın temiz olması önemli. Yoksa biranız doğru köpürmeyecektir. Ayrıca birayı bardağa boşaltmadan önce bardağın içini soğuk su ile çalkalamanız bardağın içini cilalayacak ve bardakta bira daha lezzetli olacaktır. Güzel bardaklarda biralarınızın bol köpüklü olsun.
Yazar: OĞUL TÜRKKAN