‘Craft bira nedir?’ sorusu, market raflarında artan çeşitlerle birlikte bu sıralar daha sık bir şekilde karşımıza çıkabilir. ‘craft beer’, ‘craft bira’ veya ‘butik bira’ gibi adlarla da karşılaşabileceğimiz bu kategori, aslında temel birkaç kriterden oluşuyor. Bu kriterlere geçmeden önce, butik bira teriminin ülkemizde daha çok ev biracıları tarafından benimsendiğini, craft bira ile ev birası kategorilerinin de ayrı kategoriler olduğunu eklemek gerek.
Craft bira, aslında hadi bir manifesto yazalım, craft standartlarını belirleyelim ve bu ölçülerde bira yapalım diye ortaya çıkmış bir şey değil.
Aslında olay San Fransisco’da 1960’larda Fritz Maytag’in Anchor Brewing Company’yi satın alması ile başlıyor. “Nasıl daha fazla bira satarız?” arayışına 1972’de ‘handcrafted’ diye pazarlanan ‘microbrewery’ ürünü Anchor Porter ve onu takip eden Liberty Ale ile Christmas Ale cevap oluyor. Tabii yine bu Prohibition sonrası yıllarda evde bira üretimi de artıyor, ve bu zamana kadar gözden ırak bir şekilde büyük hacimlerde üretilen biraya alternatifler oluşuyor. 1979’da ABD’de ev biracılığı tamamen yasallaşıyor, insanlarla bira dediğimiz ürün arasında endüstriyel soğukluktan uzak bir ilişki oluşuyor. İnsanlar biraya temas ediyor. Bu sırada, şu anda çok daha büyük üreticiler olan Sierra Nevada ve Samuel Adams da hayatlarına küçük üreticiler olarak başlıyorlar.
1970’lerin başında ABD ve Birleşik Krallık’ta başlayan craft bira akımı tüm dünyaya yayılıyor; bazı ülkelere hemen, bazı ülkelere ise yıllar sonra ulaşıyor. Amcanıza sorarsanız, ona hala ulaşmamış olabilir.
İş ‘Craft bira nedir?’ sorusunu net kriterle cevaplamaya geldiğinde ise, muhatabımız ‘Amerikalı craft biracıları tanıtmayı ve korumayı’ amaçlayan Brewers Association oluyor. Tahmin edebileceğiniz gibi, Türkiye’de craft bira tanımını yapan ve regüle eden bir kurum yok.
Craft Bira nedir? Brewers Association Tanımı
Brewers Association, craft birayı tanımlarken 3 kelime kullanıyor: küçük, bağımsız, biracı.
Craft biracı küçüktür.
‘Bir craft üretici, yılda 6 milyon fıçıdan daha az bira üretir.’
Brewers Association tabii ki bu ölçüyü ABD için veriyor, bunu hesaplarken de yıllık ulusal satışın yaklaşık %3’ünü baz aldığını belirtiyor.
Craft biracı bağımsızdır.
Bir craft biracının %25’den fazlası, içki sektöründen craft biracı olmayan başka bir üreticiye ait olamaz veya böyle bir üretici tarafından yönetilemez.
Craft biracı, biracıdır.
Yanlış okumadınız, ben de yanlış yazmadım. Son kriterimiz gayet açık. Bir craft biracı, bira üretmek için gerekli izinlere sahiptir ve bira üretir.
Craft bira ile ev biracılığı tarihte de şu anda da el ele ilerlemiş ve benzer prensipleri paylaşıyor olsa da, işte bu madde ile birbirinden ayrılıyor. Craft bira terimini küçük ölçekte ve bağımsız üretim yapan ticari biracılar için kullanıyorken ev biracısı adını ise, evet tahmin ettiniz, evde kendi tüketimi için bira yapan üreticiler için kullanıyoruz. Craft bira ve ev birası arasındaki fark temelde bu kadar basit.
Tüm bunları tek cümlede özetlemek gerekirse: ‘Craft bira, küçük ve bağımsız bir üretici tarafından üretilmiş biradır’ diyebiliriz.
Kahvedeki nitelikli/specialty gibi ürünün tadılıp puanlandırılması üzerine kurulu adlandırmaların aksine, craft bir kalite kriteri değil. Dolayısıyla, tüm craft biraların seri üretim biralardan daha iyi olduğu düşüncesi de bir yanılgı olur. Ancak tabii ki biranızı bütün bir ülkeye ve hatta dünyaya yetecek hacimde üretmek ve tüm damaklara hitap etmek gibi bir derdiniz yoksa, küçük ölçekte ulaşabileceğiniz hammaddelerin, cesaret edebileceğiniz bira türlerinin ve yapabileceğiniz deneysel üretimlerin lezzet bakımından büyük bir avantaj sağlayacağı aşikar.