Seyirciye Yönelik Sahne Sanatı
Stand up, komedyenin doğrudan seyirci ile iletişim kurduğu canlı bir komedi türüdür. Anlatıcısına stand-up’çı adı verilen performans sanatı, komik hikayelerin ve spesifik şakaların ekseninde şekillenen bir monolog olarak da tanımlanabilir. Her sanatçının kendisine özgü bir anlatım biçimi vardır. Anlatımda prop, müzik ve hokkabazlık gibi teknikler kullanılabilir. Kulüp, bar, tiyatro ya da pub gibi halka açık mekanlar stand-up gösterileri için ev sahipliği yapar.
Yeni neslin mizah anlayışıyla günümüzde kitleleri harekete geçirebilecek bir etki yakalamış olan komedyenler, stand up kültürü adını verebileceğimiz yeni bir dönemin kapılarını aralamıştır.
Stand-Up Tarihi
‘’Bu sefer güldürmedi.’’
Tarihine bakıldığında, işin kaynağına destek olabilecek temiz bir geçmişe sahip değil aslında. Batılı bir sanat formu olarak ilk örneklerini veren kültür, ilk ortaya çıktığında kara mizah unsuru olarak kabul edilen blackface tekniği kullanılarak servis edildi. Peki blackface ne? Beyaz bir insanın siyah ten makyajı yaparak siyahi bir insan kılığına girmesi blackface makyajı olarak adlandırılıyor. İlk gösterisiyse blackface makyajı yapılmış bir oyuncunun hiçbir mantığı olmayan bir monolog eşliğinde izleyicilerle buluştuğu ve stump speech (propaganda konuşması) yaptığı bir parodi performansıydı.
Afro-Amerikan insanları aşağılamak için inşa edilmiş olan bu gösteri, içerisinde siyasi ve toplumsal hicivler de barındırıyordu. Toplumun bir kesimini aşağılamasına rağmen varlığını sürdüren stump speech gösterileri, 19. ve 20. yüzyıllarda ortaya çıkan vodvil (vaudeville) ve burlesk (burlesque) gibi farklı tiyatro geleneklerine de öncülük etti. Bir terim olarak stand up ilk kez 1911’de İngiliz gazetesi The Stage’de kullanıldı. Nellie Perrier tarafından kaleme alınan terim aslında günümüzün modern anlayışından çok, dönemin komedi şarkılarını tanımlamak için kullanılmıştı: ‘’stand up comic ditties in a chic and charming manner’’
Terim, 10 Kasım 1917 yılında bugünkü tanımına en yakın şekliyle The Yorkshire Evening Post’ta okuyucuya sunuldu. Gazetenin Stage Gossip sayfasında yer alan ifade, dönemin komedyenlerinden Finlay Dunn’ı tanımlamak için kullanılmıştı. Dunn’ın 19. yüzyılın ikinci yarısında stand up komedyeni olduğunu belirten makale, aslında kelimeyi geçmişte sahip olduğu anlamıyla kullanmıştı. Kültürün bu uzun yıllar süren gelişim süreci; karakter komedisi, müzikal komedi, gözlemsel komedi, açık mikrofon ve hiciv sanatı birçok alt türün oluşumuna da zemin hazırladı.
21. Yüzyılda Stand Up: Önümüzde Ne Var?
Komedi festivalleri, açık mikrofon etkinlikleri, talk show programları ve stand-up gösterileri. 21. yüzyılın komedi janrını devam ettiren belki de en popüler etkinlikler. Cem Yılmaz ve Tolga Çevik’in büyük başarılar elde eden stand up gösterileri; Beyazıt Öztürk ve Okan Bayülgen’in talk show programları; Şafak Sezer ve Şahan Gökbakar’ın milyonlarca izlenen film projeleri. Peki ya sırada ne var?
Stand Up Gecesi
İstanbul’u koca bir stand-up sahnesine dönüştüren Stand Up Gecesi, şehrin sevilen mekanlarında komedi tutkunlarıyla buluşuyor. Etkinliklerin ev sahibi ise Profilo Kültür Merkezi Batı Stüdyo Sahne ve Efsahne Beyoğlu. 20 sanatçının sahneyi ele geçirdiği 90 dakikalık bir kahkaha fırtınasına var mısın? Cuma ve Cumartesi günleri Stand Up Gecesi ile enerjini tazeleyerek şehre pozitif bir dönüş yapabilirsin.
Büyük Komedi Gecesi
Profilo Kültür Merkezi ve Efsahne Beyoğlu komedinin nabzını tutan etkinlikleriyle şehri güldürmeye devam ediyor. Yazar ve yönetmen koltuğunda Mehmet Mayda’nın oturduğu Büyük Komedi Gecesi Cuma ve Cumartesi akşamları İstanbullulara eşlik ediyor. Çınar Burcu Mayda ve Mehmet Mayda’nın oyunculuğuyla sahneye taşınan etkinlik, interaktif metniyle tutkunlarının beğenisini kazanıyor. Gösterinin Ocak 2023’e kadar olan bir aylık programıysa izleyiciyle paylaşıldı. Biletler tükenmeden yerlerinizi alın.
Open Mic: English Stand Up Comedy
İngilizce stand-up ekibi Standup Turkey, Comedy Live etkinliğiyle komedi tutkunlarını sahneye davet ediyor. İngilizce gerçekleşen açık mikrofon etkinlikte yapman gereken tek şey biletini almak ve adını yazdırmak. Artık sahne senin. Her Cumartesi saat 17.00’de İnfiniti Sahne’de düzenlenen etkinlik, yerli ve yabancı komedyenleri ve komedyen adaylarını ağırlıyor. Biletini altıysan, let the show begin!
Çimen Talk Show: Cem İşçiler & Fazlı Polat
Cem İşçiler ve Fazlı Polat’ın sunumuyla renklenen Çimen Talk Show, Sahne Beşiktaş’ta izleyici karşısına çıkıyor. Her bölüm birbirinden eğlenceli konuların ele alındığı program, özel sürpriz konuklar da ağırlıyor. Çimen Talk Show’dan sevindiren haber: 2. sezonunda çıktığı Türkiye turnesiyle tüm ülkeyi kahkahaya boğan ikili, geçtiğimiz Kasım ayında 3. sezon çekimlerine start verdi. Çimen Talk Show mizahına canlı canlı tanık olmak için biletler tükenmeden yerlerinizi alın. Çoktan kaçırdıysanız da üzülmeyin, bölümler her Perşembe Çimen Talk Show Youtube kanalında!
İkili İlişkilerin Perde Arkası: Mesut Süre
‘’İlk kim yürüdü?’’
1000’i aşkın sahne deneyimiyle komedi sektörünü domine eden Mesut Süre, Yalnızım Mesut Bey ve Mesut Süre ile İlişki Testi isimli talk show programlarıyla izleyici karşısına çıkıyor. İkili ilişkiler üzerine şekillenen programlarıyla binlerce izlenmeye ulaşan başarılı komedyen, kendi adını taşıyan gösterisine de hız kesmeden devam ediyor.
Süre, 2023 Ocak ayında Tekirdağ ve Edirne’de sahnede olacak. Sanatçının popüler programı İlişki Testi ise Türkiye’nin farklı şehirlerinde izleyiciyle buluşuyor. ‘’Nerede tanıştınız? Ev işleri kimde? Kim daha dokunmatik?’’ Tüm bu ikonik sorulara yerinde cevap vermek için biletlerinizi tükenmeden alın. Bizim Süre’ye eğlence konusunda puanımız 10’dan 10!